Jak działa pogotowie ratunkowe?

Decydując się zadzwonić po pogotowie ratunkowe mamy w Polsce do dyspozycji 2 numery: 999 i 112. W zależności od tego, który z nich wybierzemy, możemy oczekiwać po drugiej stronie słuchawki różnych osób. Pod numerem 999 połączymy się z Dyspozytorem Medycznym (pielęgniarka, ratownik medyczny lub lekarz z min. 5 letnim doświadczeniem w systemie Ratownictwa Medycznego, nie może to być osoba karana). Jeśli wybierzemy numer 112 uzyskamy połączenie z dyspozytorem Centrum Powiadamiania Ratunkowego (CPR) – tu już nie mamy gwarancji, że będzie to medyk.

Jest to pytanie, na które nie istnieje jednoznaczna odpowiedź. Oba numery mają swoje zalety.

• gwarancja rozmowy z medykiem, a więc możliwość uzyskania profesjonalnej instrukcji postępowania;
• bezpośredni sposób wezwania karetki pogotowia.
• w większości przypadków jest to szybszy sposób, ponieważ dzwoniąc pod numer 112 (CPR) możemy się spotkać z sytuacją, kiedy dyspozytor po stwierdzeniu, że nasz problem jest problemem medycznym, przekieruję rozmowę do pogotowia ratunkowego.

• możliwość ustalenia położenia osoby dzwoniącej (przydatne, jeśli nie znamy dokładnie swojego położenia);
• zadysponowanie różnych służb (pogotowie, policja, straż pożarna itd.).

Wydaje się, że dobrym rozwiązaniem jest wybieranie numeru 999, kiedy mamy do czynienia z problemem czysto medycznym, a numer 112 zarezerwujmy dla wypadków.

Wiemy już, że wzywając pogotowie rozmawiamy z profesjonalistą, którego głównym zadaniem jest podjęcie decyzji czy należy wysłać zespół ratownictwa medycznego. Prowadząc szkolenia z pierwszej pomocy w tym miejscu zadaję często przewrotne pytanie: „gdybyś jutro miał pełnić dyżur jako dyspozytor pogotowia, to jak byś to zrobił?” – większość osób po krótkim namyśle dochodzi do tego samego wniosku: „wysyłałbym karetkę do wszystkiego”.

Pamiętajmy – praca dyspozytora to bardzo odpowiedzialna funkcja. Odmawiając nam wysłania karetki pogotowia przyjmuje on na siebie bardzo dużą odpowiedzialność, ale to w jego rękach są wszystkie karetki w Twoim mieście. Powinno nam zależeć na tym, aby dyspozytorzy rozsądnie zarządzali zespołami wyjazdowymi pogotowia ratunkowego. Jeśli dyspozytor informuje Cię, że nie wyśle karetki, zapytaj go o inne możliwości uzyskania pomocy – zwykle uzyskasz adres najbliższej przychodni lub Nocnej Opieki Lekarskiej.

Pamiętaj, że na decyzję o wysłaniu karetki wpływ mają jedynie względy medyczne. Dyspozytor nie może uwzględniać takich problemów jak: małe dzieci w domu, brak samochodu, drogie taksówki.

Dyspozytor przyjmujący nasze wezwanie – po podjęciu decyzji o wysłaniu karetki – przekazuje nasze wezwanie do dyspozytora wysyłającego. Ten podejmuje decyzje o tym, która karetka została wysłana (S – specjalistyczna czy P – podstawowa) oraz nadaj kod pilności wyjazdu (K1 lub K2).

Zespół karetki otrzymuje na specjalnym tablecie podstawowe informacje dotyczące wyjazdu, tj. adres, powód wezwania (wstępne rozpoznanie) oraz kod pilności wyjazdu. Zespół w chwili odczytania wezwania musi zatwierdzić przyjęcie wezwania (nie jest więc możliwe, aby nasze wezwanie zostało przegapione). W sytuacji, kiedy zespół niezwłocznie nie przyjmie wezwania, dyspozytor dzwoni do stacji wyczekiwania, aby poznać powód zwłoki zespołu. W ostateczności może przekazać wyjazd do innego zespołu. Wszystko po to, aby czas wyjazdu karetki pogotowia nie był dłuższy niż 1 minuta w przypadku kodu pilności K1 i 2 minut w przypadku wyjazdu w kodzie pilności K2.

W karetkach pogotowia możemy dzisiaj spotkać osoby wykonujące jedną z 3 profesji – ratowników medycznych, pielęgniarki oraz lekarzy. Jeśli zostanie do nas zadysponowany zespół S (specjalistyczny) spodziewać możemy się lekarza i 2 ratowników medycznych lub pielęgniarzy. Zespół P (podstawowy) to 2 ratowników medycznych lub ratownik i pielęgniarz/pielęgniarka.

Ratownik medyczny to osoba, która ukończyła 3-letnie studia na kierunku ratownictwo medyczne. Jest to osoba o przygotowaniu merytorycznym do prowadzenia medycznych czynności ratunkowych. Pamiętajmy, że od wielu lat nie istnieje zawód sanitariusza.

Czas dojazdu karetki pogotowia nie powinien być dłuższy niż 15 minut od momentu przekazania wezwania przez dyspozytora do zespołu wyjazdowego. Oczywiście dotyczy to tylko sytuacji, w której wolna karetka oczekuje w punkcie wyczekiwania.

Od dłuższego czasu w szpitalnych oddziałach ratunkowych funkcjonuje system triage. Oznacza to, że stan pacjenta jest oceniany przez personel medyczny, który na tej podstawie podejmuje decyzję o pilności konsultacji.

Triage jest również wykonywany w przypadku pacjentów przywiezionych przez karetkę pogotowia.

Jest to jedno z pytań zadawanych przez uczestników szkoleń z pierwszej pomocy. Powtarzamy wtedy, że decyzję o tym, czy interwencja pogotowia jest uzasadniona, podejmuje dyspozytor medyczny. Niestety częstym zjawiskiem jest oszukiwanie dyspozytora przez osobę dzwoniącą pod numer alarmowy. Pacjenci podają nieprawdziwe objawy w celu wywarcia na dyspozytorze presji – tak, aby podjął decyzję o wysłaniu karetki. W takich sytuacjach pogotowie ma możliwość wezwania na miejsce działań patrolu policji i wnioskowanie o ukaranie grzywną. Pamiętajmy, że taka sytuacji nie różni się od sytuacji, kiedy ktoś przekazuje nieprawdziwe informacje, np. o podłożeniu bomby i tym samym niepotrzebnie angażuje służby ratunkowe.

To bardzo istotne, aby odpowiednio wykorzystać czas przed przyjazdem karetki pogotowia. Umożliwi to sprawniejszy przebieg udzielania pomocy.
Upewnij się, że pogotowie nie będzie miało problemu ze znalezieniem lokalizacji. Częstym problemem jest brak numerów na budynkach. Jeśli to możliwe, poproś kogoś, aby stał w widocznym miejscu i np. machając ręką wskazał kierowcy Twoją lokalizację. Zamknij psa lub inne zwierzęta. Nawet najłagodniejszy pies może zareagować agresywnie na osoby wchodzące na teren posesji czy do mieszkania. Należy pamiętać, że stroje, w których pracujemy, są w bardzo jaskrawym kolorze oraz noszą na sobie zapachy wielu okolicznych piesków.

Przygotuj dokumentację medyczną. Szczególnie pomocna będzie karta wypisowa z pobytu w szpitalu – zawiera ona tzw. epikryzę, czyli zwięzłą informację o pacjencie i jego chorobach. Jeśli jesteś w stanie, postaraj się zebrać podstawowy wywiad. Jest to istotne, ponieważ stan pacjenta może się pogorszyć w każdej chwili – a to oznacza, że możesz być ostatnią osobą, która ma możliwość zebrania podstawowych informacji.

W tym celu doskonale sprawdza się tzw. wywiad SAMPLE. Nazwa pochodzi od pierwszych liter wyrazów opisujących nasze pytania do poszkodowanego.

S – symptomy (co ci się stało?, co cię boli?)
A – alergie (czy jesteś na coś uczulony?)
M -medykamenty (czy przyjmujesz jakieś leki? Na co są te leki?)
P – przewlekłe choroby (czy chorujesz na coś przewlekle?, czy w ostatnim czasie
przebyłeś jakąś poważną chorobę?)
L – lunch (co i o której godzinie jadłeś?)
E – ewentualnie co się stało? (czy pojawienie się objawów ma związek z wysiłkiem, stresem?, czy potrafisz powiązać z czymś te dolegliwości?)