Zatrucie tlenkiem węgla

Tlenek węgla (CO) to bardzo podstępny zabójca. Jest gazem bezwonnym i bezbarwnym, a to sprawia, że jest niewykrywalny bez wykorzystania specjalistycznych detektorów. Jest również gazem stale obecnym w powietrzu którym oddychamy. Jego obecność wynika ze stałego procesu powstawania tlenku węgla w wykorzystywanych na co dzień urządzeniach (piece, kuchenki gazowe, nieszczelne przewody kominowe).  Zasadniczą role odgrywa jego stężenie.

Tlenek węgla powstaje na skutek niewystraczającego dostępu tlenu w trakcie procesu spalania. Sytuację tą obrazują następujące reakcje chemiczne:

1. C + O₂ -> CO₂  – to proces spalania. Węgiel spalany jest w obecności tlenu, czego produktem jest dwutlenek węgla.

A co stanie się kiedy kolejne atomy węgla będą spalane w warunkach braku dostępu tlenu?

2. C + CO₂ –> 2CO – efektem spalania w warunkach niedoboru tlenu będzie powstawanie tlenku węgla (CO, czad).

Już przy stężeniu wynoszącym 0,02% w powietrzy którym oddychamy możemy zaobserwować pierwsze objawy zatrucia:

• Lekki ból głowy po ekspozycji trwającej kilka godzin.

Jeśli stężenie gazu osiągnie 0,08% już po ok 30 min. zaobserwujemy takie objawy jak:

• Zawroty głowy, wymioty a nawet zaburzenia przytomności i drgawki.

Jeśli zawartość gazu będzie nadal wzrastała i osiągnie wartość powyżej 0,30% objętości zaobserwujemy objawy już po kilku minutach:

• Zaburzenia świadomości, wymioty, drgawki, a po ok. 30 min dojdzie do zgonu.

Stężenie powyżej 1% niesie ryzyko zgonu już po kilku minutach. Utraty przytomności możemy spodziewać się po kilku wdechach.

Jedynym sposobem wykrycia podwyższonego stężenia tlenku węgla w pomieszczeniu jest wyposażenie się w czujnik czadu. Dostępnych na rynku jest wiele urządzeń w przystępnych cenach (ok. 100zł). Obecność w pomieszczeniu detektora tlenku węgla daje nam gwarancję wykrycia niebezpiecznego poziomu czadu.

Objawy mogą być bardzo niespecyficzne (tzn. u każdego pacjenta zatrucie może wyglądać inaczej). Jak przeczytałeś już powyżej stopień nasilenia objawów narasta wraz ze wzrostem stężenia CO w powietrzy którym oddychamy.

Spodziewana kolejność występowania objawów wygląda następująco:

• Ból głowy
• Zawroty głowy
• Dezorientacja
• Nudności i wymioty
• Zaburzenia przytomności (śpiączka lub pobudzenie)
• Drgawki
• Całkowita utrata przytomności
• Zatrzymanie oddechu i krążenia
• Zgon

Cząsteczka tlenku węgla jest „podobna” pod pewnymi względami do cząsteczki tlenu. Hemoglobina, cząsteczka która odpowiada w naszym organizmie za transport tlenu nie jest w stanie odróżnić cząsteczki tlenku węgla od tlenu. Oznacza to, że miejsca przeznaczone dla tlenu są zajmowane przez tlenek węgla (a trzeba pamiętać, że czad łączy się z hemoglobiną aż 250 razy łatwiej i bardziej trwale niż tlen). Efektem tego zjawiska jest brak możliwości transportu tlenu do tkanek i ich niedotlenienie! Objawy niedotlenienia są najmocniej wyrażane ze strony ośrodkowego układu nerwowego (mózgu) – dlatego obserwujemy ból głowy, dekoncentracje, zaburzenia świadomości i drgawki.

Pamiętaj, że najważniejsze jest Twoje bezpieczeństwo – nie podejmuj, żadnych działań które mogą narazić cię na niebezpieczeństwo.

1. Wezwij pomoc (numer 112) i poinformuj dyspozytora o możliwości zatrucia tlenkiem węgla.
2. Jak najszybciej wyprowadź/wynieś poszkodowano z pomieszczenia.
3. Jeśli ewakuacja jest niemożliwe postaraj się zapewnić wentylacje (otwórz okna i drzwi), sam jak najszybciej opuść zagrożone miejsce.
4. Oceń czy poszkodowany oddycha
5. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny ale ma zachowany oddech ułóż go w pozycji na boku i zadbaj o drożność dróg oddechowych.
6. Jeśli poszkodowany nie oddycha jak najszybciej rozpocznij resuscytacje

Pamiętaj, że udzielać pierwszej pomocy możesz tylko w sytuacji kiedy jesteś pewien, że sam jesteś bezpieczny!